Opieka naprzemienna (zwana prawidłowo pieczą naprzemienną) od lat stanowi przedmiot badań psychologów, prawników oraz innych grup zawodowych. Głównym celem badań jest odpowiedź na pytanie, czy opieka naprzemienna jest dobra z punktu widzenia dziecka?
Opieka naprzemienna: argumenty przeciw
Wnioski płynące z badań są pozytywne, o ile spełnione są pewne warunki:
- Ważne jest, aby rodzice sami chcieli i dążyli do uregulowania opieki nad dzieckiem w sposób naprzemienny, zdając sobie sprawą z korzyści z tego płynących zarówno dla nich jak i dla dziecka. Narzucenie tego rozwiązania przez sąd rodzinny nie jest dobrym pomysłem i rzadko prowadzi do pozytywnych skutków.
Wniosek: postawa rodziców w dużej mierze ma wpływ na wywołanie pozytywnych skutków opieki naprzemiennej.
- Nie można z góry założyć, że opieka naprzemienna jest dobra lub zła dla dziecka. Trzeba zastanowić się, jak konkretne dziecko (Twoje dziecko) będzie funkcjonować w tym modelu opieki i czy będzie to dla niego dobre. Pod uwagę należy wziąć szereg okoliczności takich jak wiek dziecka, jego rozwój, relacje rodziców, odległość między domami rodziców, warunki mieszkaniowe rodziców, sytuację w rodzinie i inne.
Wniosek: należy indywidualnie ocenić, czy opieka naprzemienna będzie miała pozytywne skutki dla konkretnego dziecka.
Poniżej znajdziesz korzyści płynące z opieki naprzemiennej wskazywane przez badaczy, o ile piecza sprawowana jest prawidłowo:
– brak poczucia u dziecka porzucenia przez rodzica nie sprawującego na co dzień opieki nad dzieckiem,
– zachowanie ciągłej więzi z obojgiem rodziców,
– aktywizacja tego rodzica, który zwykle pozostawał na drugim planie (zwykle ojca),
– posiadanie realnego wpływu na wychowywanie dziecka,
– możliwość uczestnictwa dziecka w codziennym życiu każdego z rodziców,
– możliwość uzyskania od rodziców różnych, ale uzupełniających się modeli wychowawczych,
– utrzymanie autorytetu rodzicielskiego,
– przywiązanie dziecka do obojga rodziców (szczególnie ważne w przypadku śmierci i choroby jednego z rodziców),
-pozytywny wpływ na rozwój dziecka (zarówno w aspekcie fizycznym, psychicznym i emocjonalnym)
– większa zdolność adaptacyjna do nowej rzeczywistości,
– pozytywny wpływ na rozwój społeczny poprzez przygotowanie dziecka do dorosłego i samodzielnego życia,
– stworzenie dziecku możliwości nabycia umiejętności interpersonalnych zarówno w rodzinie jak i poza nią,
– zapobieganie alienacji rodzicielskiej,
– sprawiedliwy podział obowiązków rodzicielskich,
– aspekt ekonomiczny: aktywne uczestnictwo w życiu dziecka powodujące większą za niego odpowiedzialność i większe poczucie obowiązku łożenia na utrzymanie dziecka,
– walory praktyczne dla rodziców umożliwiające im większe skupienie na pracy lub sobie w czasie, gdy drugi rodzic sprawuje opiekę,
– ograniczenie trudów związanych z samotnym rodzicielstwem,
– możliwość „odpoczynku” dziecka i rodzica od siebie.
Z powyższego wynika, że system opieki naprzemiennej może zdziałać więcej dobrego niż złego. Jednak bez wątpienia system ten wymaga dużego zaangażowania i współpracy ze strony rodziców. Wadliwe sprawowanie opieki naprzemiennej lub kierowanie się nagannymi pobudkami np. polegającymi na realizowaniu swojego patologicznego poczucia sprawiedliwości, może przynieść więcej szkód niż pożytku. Warto poważnie zastanowić się, którą drogę wybrać, aby zapewnić swojemu dziecku najlepszą przyszłość.
Artykuł powstał na podstawie książki „Piecza naprzemienna a władza rodzicielska rodziców żyjących w rozłączeniu” autorstwa Katarzyny Kamińskiej, WKP 2022
